نقش بندرعباس در تجارت خلیج فارس در دوره رضا شاه 20-1304 ش

بندرعباس از بنادری است که در سواحل جنوبی ایران و در کرانه های خلیج فارس واقع شده است و به خاطر موقعیت سوق الجیشی و تجاری آن همیشه مورد توجه و حائز اهمیت بوده است. در دوره حکومت رضا شاه پهلوی نیز به مانند ادوار گذشته تاریخی مانند صفویه و قاجاریه بندرعباس نقشی تاثیر گذار در تجارت خلیج فارس ایفا نمود. اگر چه به خاطر توجهات و اهمیتی که رضا شاه برای بنادری مانند محمره (خرمشهر)، آبادان و بندر شاهپور(امام فعلی)، قائل بود از اهمیت تجاری بندرعباس تا حدودی کاسته شد اما دچار رکود و انزوا نشد. و همچنان جایگاه خود را در تجاررت خلیج فارس حفظ کرد. در این دوره ما شاهد فعالیت گسترده شرکتهای تجاری خارجی از جمله شرکتهای آلمانی و انگلیسی در بنادرجنوبی ایران و از آن جمله بندرعباس هستیم. در سالهای ابتدایی حکومت رضا شاه حجم مبادلات تجاری بندرعباس از لحاظ صادرات و واردات چندان گسترده نبود. در سه سال آخر حکومت رضا شاه یعنی در حد فاصل سالهای 20-1318ش، ارزش کالاهای صادراتی بندرعباس بیشتر از حجم کالاهای وارداتی بود. دلایل افزایش صادرات بندرعباس در این سالها، صدور تصویب نامه کالاهای درجه 3 و همچنین تصویب نامه مبادلات مرزی بودکه در سال 1316ش به تصویب رسید. روند رو به رشد افزایش صادرات بندرعباس از سال 1316ش آغاز و تا سال آخر حکومت رضا شاه در سال 1320ش ادامه پیدا کرد. اما اوج رونق تجارت بندرعباس از لحاظ صادرات سال 1318 ش/1939 م بود. علت اصلی این مساله بروز جنگ جهانی دوم در اروپا در این سال، پیش بینی و تقاضای این کشورها برای مواد اولیه و خواربار بوده است. بندرعباس در این دوره با اکثر کشورهای اروپایی و آسیایی ارتباط تجاری داشت. ولی بیشترین روابط تجاری بندرعباس با کشورهایی مانند هندوستان، عمان و انگلستان بود. این پایان نامه بر اساس این سوال اصلی طراحی شده است که بندرعباس چه نقشی در تجارت خلیج فارس در دوره رضا شاه داشت. فرضیه پژوهش حاضرنیز این است که با توسعه تجاری بنادر خوزستان، بندر عباس نیز نقش موثری در رونق تجارت خلیج فارس داشت. در این پژوهش سعی شده است با توجه به این فرضیه به این سوال اصلی پاسخ داده شود.